Hoofd-halskanker
We gebruiken de term hoofd-halskanker voor tumoren die ontstaan in de bovenste lucht- en spijswegen: de mondholte, de neus, de keelholte en het strottenhoofd. Hoofd -en halskankers kunnen ook ontstaan in de speekselklieren in het bovenste deel van de nek.
Algemeen
Revalidatie is een belangrijk aspect in de behandeling van hoofd-halskanker. Chirurgie in het neus-, keel- en oorgebied kan leiden tot functionele problemen betreffende het slikken en het spreken. De logopedist kan helpen om het spreken en het slikken te verbeteren door intensieve oefentherapie of door compensatiegericht te werken. Maar ook preventieve behandeling preradiotherapie is aangewezen om ernstigere slikstoornissen te voorkomen. Voor patiënten met een tracheacanule wordt er advies en gerichte oefentherapie gegeven naar spraak -en slikmogelijkheden.
Laryngectomie
Een laryngectomie is het wegnemen van het strottenhoofd bij keelkanker. Een laryngectomie heeft ingrijpende gevolgen op de manier waarop de patiënt ademt en spreekt. Na een totale laryngectomie is er geen verbinding meer tussen de mond en de longen. Door de operatie is de luchtpijp op de huidlaag in de hals vastgehecht en is de slokdarm rechtstreeks met de mond verbonden. De patiënt ademt voortaan via een kunstmatige opening (tracheostoma) in de hals. Doordat de stembanden verwijderd werden, is het niet meer mogelijk om normaal te spreken.
Het is dan ook belangrijk om een nieuwe manier van spreken aan te leren aan de hand van spraakrevalidatie bij een logopedist. Er zijn drie methodes om na een laryngectomie opnieuw te kunnen spreken. Men geeft de voorkeur aan een stemprothese. Via de stemprothese is het mogelijk om lucht vanuit de longen via de luchtpijp naar de slokdarm te sturen. Hiervoor moet het tracheostoma wel worden afgesloten. Wanneer de lucht door de slokdarm passeert wordt het slokdarmweefsel tot trilling gebracht en brengt zo geluid voort. In de mond-, neus- en keelholte wordt dit geluid tot verstaanbare spraak gevormd. Daarnaast bestaat er ook nog de electrolarynx en slokdarmspraak.
